Herdenkingstoespraak Saskia Rossi

Goedenavond,

Dank dat u bent gekomen. Het bestuur van Sawah Belanda verzocht me op deze dag de toespraak te houden. Een grote eer natuurlijk, al wist ik niet of ik iets te melden zou hebben dat voor u betekenisvol zou kunnen zijn. Want wie ben ik? Ik heb de Japanse bezetting niet aan den lijve ondervonden. Ik heb het geluk gehad dat ik in het veilige Nederland ben opgegroeid, dat ik nooit doodsangst heb gekend of honger of armoede.

Mijn ouders wel. Die hebben het allemaal meegemaakt. Als kind had ik daar geen notie van. Ze spraken er ook nooit over zoals de meesten van hun generatie. In mijn kinderogen waren het gewone, eenvoudige mensen. Pas later besefte ik dat ze allesbehalve gewoon waren, dat zij en al hun leeftijdsgenoten buitengewoon waren. Buitengewoon moedig en wilskrachtig. Indo’s mogen trots zijn op hun geschiedenis die er niet alleen een is van verlies en pijn, maar die ook getuigt van een onvoorstelbaar incasserings- en doorzettingsvermogen.

Hier hoef ik niet uit te leggen dat 15 augustus 1945 geen echte bevrijding inhield. Dat er in de aansluitende Bersiap-periode nog veel meer geweld volgde. Dat het welkom in Nederland niet bepaald hartelijk was. Niemand toonde toen belangstelling voor wat er zich in de oost had afgespeeld, voor de soms gruwelijke oorlogservaringen van meer dan 300.000 medeburgers. Het gebrek aan empathie en kennis zorgde ervoor dat de Indische Nederlanders leerden te zwijgen, hun gevoel van ontheemd zijn opzijzetten en zich verbeten stortten op de arbeidsmarkt. Met opvallend veel succes overigens.

De eerste generatie heeft zich bewezen, keer op keer op keer; het is nu aan ons om de toorts hoog te houden en door te geven.

Mijn ouders zijn er niet meer. Zij zouden er nooit van hebben durven dromen dat ik hier zou staan op 15 augustus. Maar zij hebben wel de weg geplaveid. Dankzij de inzet van hun generatie staan nu alle deuren open. Alles is mogelijk. Er gebeurt verrassend veel op het gebied van film, documentaires, onderzoek en – eindelijk! – ook in het onderwijs.

We kunnen erop vertrouwen dat in de nabije toekomst kinderen op Nederlandse scholen gedegen les zullen krijgen over de Japanse bezetting, de kampen en zeetransporten, de Birma- en Pakan Baroe-spoorlijn, de zogenaamde troostmeisjes en het lot van de romusha. Ook de Bersiap zal een plaats krijgen in de vaderlandse geschiedenislessen en als dat doel bereikt is, zullen we de eerste generatie recht in de ogen kunnen zien en zeggen: wij kunnen het verleden niet veranderen, maar wij hebben ons best gedaan om de herinnering levend te houden, om jullie het respect te betonen dat jullie toekomt.

 

 

 

 

  • Geplaatst op:

    21 augustus 2023

  • Categorie:

    Algemeen